به گزارش «پایگاه خبری بورس کالای ایران»، بیش از ۶ ماه از تکیه دکتر حامد سلطانی‌نژاد بر مسند مدیرعاملی بورس کالای ایران می‌گذرد. در این مدت تلاش او بر این بوده است که با رویکردی جدید، بازارهای مالی بر پایه کالا را توسعه دهد و براین اساس انتشار اوراق سلف موازی استاندارد و اوراق گواهی سپرده کالایی در دستور کار بورس کالا قرار گرفت. در این بین موضوعی که در این برهه از زمان خودنمایی می‌کند، سرنوشت اقتصادی کشور بعد از رفع تحریم‌ها و چگونگی هموار کردن راه ورود سرمایه گذاران خارجی به ایران است. همچنین برهیچ کس پوشیده نیست که اقتصاد ایران به دلیل نارسایی‌های زیرساختی که دارد، امروز برای جذب سرمایه‌های خارجی مهیا نیست و به عبارت بهتر سرمایه گذاران بین المللی برای ورود به ایران با ریسک‌های متفاوتی روبه رو هستند. اما به زعم کار‌شناسان و تحلیلگران اقتصادی، یک اتفاق مثبتی که به زودی در اقتصاد ایران اجرایی می‌شود و می‌تواند یکی از موانع اصلی بر سر راه ورود سرمایه گذاران خارجی به مرزهای کشور را بردارد، راه اندازی بازار مشتقه ارز برای پوشش ریسک نوسانات نرخ ارز است. شورای عالی بورس اوایل آذر ماه با تصویب راه اندازی معاملات آتی ارز در بورس کالای ایران و همچنین حمایت رییس کل بانک مرکزی از اقدامات بورس کالا در این زمینه، برگ برنده‌ای را در آستانه اجرای برجام رو کرد که کار‌شناسان اقتصادی نیز از این طرح استقبال کردند. بازار امروز در خصوص برنامه‌های داخلی، اقدامات بین المللی بورس کالا در دوران پساتحریم و همچنین جزییات راه اندازی بازار مشتقه ارز گفت‌و‌گویی را با حامد سلطانی‌نژاد مدیرعامل بورس کالای ایران انجام داده است که در ادامه می‌خوانید.

به عنوان مدیرعامل بورس کالا چه اهدافی را برای توسعه فعالیت های این شرکت دنبال کردهاید، طی این مدت تا چه حد عملی شده اند و برنامه های شما برای دوران پساتحریم چیست؟

به اعتقاد من بورس کالا باید از بازار فیزیکی به سمت انجام معاملات اوراق مبتنی بر کالا حرکت کند و قراردادهایی را برای بازار مشتقه تعریف کنیم. انتشار اوراق سلف موازی استاندارد که مبتنی بر کالا است می‌تواند در بازار مشتقه شکل بگیرد. در واقع قصد داریم آن چیزی را که در دنیا با نام قرارداد فوروارد می‌شناسند در قالب قرارداد سلف موازی توسعه دهیم. یکی از دلایلی که به سمت ایجاد این بازار‌ها رفت‌هایم شرایط رکودی است که کشور در آن به سر می‌برد تا به سمت مرتفع کردن مشکلات شرکت‌ها تولیدی حرکت کنیم.

درواقع اوراقی که بر مبنای کالای تولیدی یک شرکت منتشر می‌شود و تا موعد تحویل کالا از سوی معامله گران در بازار ثانویه مورد معامله قرار می‌گیرد می‌تواند منبع مالی مطمئنی برای تولیدکنندگان به شمار رود. در همین زمینه بر اساس اجرای ماده ۳۳ قانون افزایش بهره وری کشاورزی بر مبنای قیمت تضمینی به جای خرید تضمینی، عرضه محصول ذرت کاران خوزستانی به صورت پایلوت در قالب گواهی سپرده کالایی عرضه شده است و تاکنون بیش از ۱۳۰ هزار تن اوراق ذرت مورد معامله قرار گرفته است. در همین راستا قصد داریم با ایجاد انگیزه در کشاورز این بازار را برای دیگر محصولات بادوام کشاورزی نیز ایجاد کنیم. درواقع فروش سلف محصولات کشاورزان می‌تواند به رسیدن زود‌تر آن‌ها به منابع مالی کمک کند و بنا داریم انبارهایی را نزدیک بازار مصرف این محصولات ایجاد کنیم.

چندی پیش صحبت هایی درباره انتشار اوراق گواهی سرمایه گذاری خودرو مطرح کرده بودید و همچنین بحث ایجاد بورس مسکن در هفته های ابتدایی حضورتان در بورس کالا بر سر زبان‌ها افتاد؛ این دو بازار تا چه مرحله ای پیش رفته اند؟

صحبت هایی که ارتباط با بورس مسکن مطرح شد و حواشی زیادی هم به دنبال داشت درواقع عرضه املاک مازاد سازمان‌ها و نهادهای دولتی در بورس کالا بود که به زودی بخشی از املاک مازاد بانک سپه در بورس کالا عرضه خواهد شد. در ارتباط با گواهی سرمایه گذاری خودرو نیز با شرکت خودروسازی سایپا در حال مذاکره هستیم و جلساتی را با حضور مسئولانی از این شرکت برگزار کرد‌ه ایم که اگر توافق حاصل شود تا ۲ هزار میلیارد تومان تامین مالی را برای سایپا به همراه خواهد داشت. در کل رویکرد ما ایجاد بازارهای مالی مبتنی بر کالاست تا اینکه بازار فیزیکی کالایی داشته باشیم.

با توجه به رویکردتان مبنی بر ایجاد و توسعه بازارهای مالی چه اقدام تازهای در این راستا داشت ه اید؟

جدا از انتشار اوراق سلف سنگ آهن برای شرکت‌های گل گهر و چادرملو و همچنین اوراق سلف پی وی سی پتروشیمی آبادان، به تازگی صحبت هایی با معدن طلای زرشوران صورت گرفته است و در هفته های آینده اوراق گواهی سپرده طلا را هم به صورت سلف و هم به صورت گواهی سپرده کالایی منتشر می‌کنیم. بر این اساس معادن طلایی در کشور داریم که برداشت طلا از آن‌ها نیازمند منابع مالی است و برای این معادن به پشتوانه طلایی که در آینده برداشت می‌شود اوراقی منتشر خواهد شد. به این ترتیب هم تامین مالی صورت می‌گیرد و هم بازار مالی برای طلا تحت تاثیر قیمت جهانی و قیمت داخلی ایجاد خواهد شد. ضمن اینکه فعالان بازار طلا، چه خریداران و چه مصرف کنندگان می‌توانند از پوشش ریسک و معافیت مالیاتی برخوردار شوند.

آیا برای بازاریابی بین المللی و توسعه صادرات از کانال بورس کالا در دوران پساتحریم برنام های دارید؟ چندی پیش از برگزاری رودشو برای بازاریابی محصولات صادراتی صحبت کرده بودید، چه زمانی این رودشو را برگزار می‌کنید؟

در مورد سوال دوم باید بگویم که پس از رفع تحریم‌ها رودشویی (Road Show) با حضور فعالان صنعت پتروشیمی ایران و انگلستان برگزار خواهیم کرد و در حال حاضر منتظر رفع کامل تحریم‌ها و اجرای برجام هستیم. با رفع تحریم‌ها بازیگران بین المللی هم وارد بازار خواهند شد و بر این اساس باید شرایط ورود سرمایه گذاران را با ایجاد بازارهای مالی مبتنی بر کالا ایجاد کنیم. در همین راستا بعد از تحریم‌ها تسویه پایاپای در معاملات بین المللی نقش مهمی خواهد داشت و قصد داریم این شرایط را با حضور بانکهای خارجی در مناطق آزاد اقتصادی فراهم کنیم. همچنین انبارهایی را در مناطق آزاد تجهیز خواهیم کرد که معاملات تالار صادراتی با رضایت خاطر خریدار و فروشنده صورت گیرد و دغدغه های آن‌ها رفع شود. از سوی دیگر مشکلی که برای عرضه محصولات ایرانی در کشورهای همسایه مطرح می‌شود تناوب عرضه است که برای رفع این مشکل قصد داریم انبارهایی را در این کشور‌ها از جمله عراق تجهیز کنیم. بر این اساس در آینده کارگزاران بورس ایران در عراق شعبه خواهند زد و امکاناتی نظیر تابلو بورس را برای خریداران فراهم خواهیم کرد تا مشکل استاندارد کالا نیز با ایجاد انبارهایی در کشورهای مورد نظر رفع خواهد شد.

ایجاد انبارهای بورس کالا در بلژیک و هلند به کجا رسید؟

برای تاسیس انبار در بلژیک و هلند مذاکراتی را انجام دادیم که البته ایجاد آن به رفع تحریم‌ها وابسته است. البته ممکن است که به دلیل بهبود بازار پتروشیمی در کشورهای شرق آسیا، این انبار‌ها را در کشورهایی مانند اندونزی ایجاد کنیم. همچنین در عمان نیز به دنبال ایجاد انبار برای عرضه محصولاتمان هستیم.

به عنوان آخرین سوال بفرمایید که بالاخره بورس ارز یا‌‌ همان بازار مشتقه ارزی به چه صورت تشکیل خواهد شد و آیا ایجاد این بازار وابسته به تک نرخی شدن نرخ ارز است یا نه؟

نخستین مساله ای که مطرح است و ما را به ایجاد چنین بازاری برای ارز واداشت بحث پوشش ریسک است. اگر بازار آتی ارز تشکیل نشود باید عواقب آن مثل نبودن پوشش ریسک برای نوسانات ارز که فعالان اقتصادی همیشه با آن روبه بودهاند را بپذیریم. نظر ما این است که هر چه سریع‌تر راهکاری برای مدیریت این ریسک مهم یعنی نبود ثبات در نرخ‌های ارز ارائه شود و ابزاری برای پوشش ریسک نرخ ارز فراهم شود. از طریق این بازار می‌توان نوسانات سالهای اخیر نرخ ارز که به مانعی برای ورود سرمایه گذار خارجی و هدایت منابع داخلی و خارجی به سمت تولید و صادرات تبدیل شده بود را کنترل کرد. به ویژه اینکه تجربه سالهای اخیر اقتصاد ایران و کاهش درآمدهای ناشی از نفت و کسری بودجه دولت نیز باعث شده تا کار‌شناسان برای پوشش ریسک نوسانات نرخ ارز اجماع داشته باشند. در حال حاضر برای راه اندازی این بازار سه سناریو در نظر گرفت‌هایم که سناریو اول راه اندازی معاملات آتی ارز بدون در نظر گرفتن ملاحظات خاص و استمرار شرایط کنونی است. در واقع این بازار را پیش از رفع تحریم‌ها و همچنین با وجود ارز چند نرخی هم می‌توان ایجاد کرد. سناریوی دوم راه اندازی معاملات آتی ارز، پس از رفع کامل تحریم‌ها و دسترسی کامل بانکهای داخلی به سوئیفت است که البته در این سناریو نیز نیازی به یکسان سازی نرخ ارز وجود ندارد. اما سناریوی سوم راه اندازی معاملات آتی ارز با ملاحظات لزوم رفع کامل تحریم‌ها و یکسان سازی نرخ ارز در کشور است. در هر سه این سناریو‌ها ملاحظاتی وجود دارد که بسته به شرایط و پس از برگزاری نشست‌هایی با مسوولان مربوطه از جمله بانک مرکزی قابلیت اجرا خواهد داشت.

منبع: بازار امروز